Zahiriddin Muhammad Bobur ruboiylari
(1483-1530)
Last updated
Was this helpful?
(1483-1530)
Last updated
Was this helpful?
Abdurahmonova Mavluda ovozi * * *
Ishk’ elining ohidin ul sarv k’ad xam bo’lmasun,
G’am elidin ul muanbar zulf darham bo’lmasun.
Ko’p jafoyu javr ko’rduk, ey k’uyosh, hajring kuni,
Boshimizdin soyai sarvi k’ading kam bo’lmasun!
Dahri dundin tegmasun ozor nozik jismingga,
Dahr ahlidin muborak ko’nglungga g’am bo’lmasun.
Olam ahli birla olamdin manga sensen g’araz,
Zoti poking bo’lmasa, olamda odam bo’lmasun!
Gar havodorim erursan, ey sabo, arz aylakim,
Ul yuzi gul sarv har xas birla hamdam bo’lmasun.
Garchi oshik’ lozimi olamda rasvolik’turur,
Ishk’ aro Bobur kibi rasvoi olam bo’lmasun!
Adiblar elektron dasturi Termiz shahar muxbiri - Mavluda Abdurahmonova Termiz davlat Universiteti akademik litseyida Boburnoma va Adiblar ilovasi haqida o'quvchi-talabalarga ma'lumot berdi va platforma materiallari bilan dars o'tdilar. Mavluda Abduraxmonova platformada ko'plab shoirlarni she'r va g'azallarini audio va video multimedia sifatida tayyorlaganlar.
Tushumda chun k’uyoshdek orazingni ko’rdum o’trudin,
Tilarmen to k’iyomat ochmag’aymen ko’zni uyk’udin.
Sening vaslingdin ayru tushgali borg’on sori ortar
Tahassur — ork’adin, mehnat — yonimdin, hajr — o’trudin.
Ko’nguldin k’ati ummid ayladim ul vak’tkim, bildim,
Kesildi rishtai jondin, osildi tori gisudin.
Tiya olmon yig’ini ko’rgach ul yoshni, vale, ul ham
Ko’zum yoshini ko’rgach, asray olmas o’zni kulgudin.
Ko’zum yoshiki, emruldi shikebu sabr uyi ondin,
Ziyonlar sanga, ey Bobur, bu yanglig’ bilmadim sudin.
K’uyoshim har sorig’a azm kilsa, zarrae k’olmon,
Ne uchunkim, agar ayrilsam ondin, kun ko’ra olmon.
Oningdek bo’lmisham hayron k’uyosh yanglig’ yuzungakim,
K’uyoshdek nayzalar tegsa ko’zumga, ko’z ola olmon.
Agarchi yor ishki notavon ko’nglumga o’t soldi,
Vale, men notavon ul yor ishk’ida ko’ngul solmon.
Ibodat vak’ti bo’lsa, har necha mehrob o’trumda,
K’oshin nak’shin tasavvur k’ilmag’uncha erga bosh cholmon.
Irok’u Fors gar etsa, sening bu she’ring, ey Bobur,
Ani hifz etgusi Hofiz, musallam tutk’usi Salmon.
Mening k’o’nglumni har dam og’ritib, parvoe k’ilmaysen,
Sen, ey bedard, naylaykim, ko’ngul dardini bilmaysen.
Ne bilgaysen mening dardu g’amim har soatu har dam
—Ki, husn usruklugidin oyu yil, ey oy, oyilmaysen.
Vafo maktubi birla g’amza o’k’in hech yozmaysen,
Jafo rasmiyu javr oyinini hargiz yongilmaysen.
K’otilma, ishk’ eli holin chu bilmassen, manga, ey shayx,
Ne bilgaysenki, hargiz bu jamoatk’a k’otilmaysen.
Bo’lubtur ishk’ing ichra garchi xasdek jismi Boburning,
Vale, ne foydakim, xascha chog’lik’ ko’zga ilmaysen.
Jamoling vasfini, ey oy, necha eldin eshitgaymen,
Ne kun bo’lg’ay, visolingg’a meni dilxasta etgaymen!
Tarahhum yuzidin yuzungni ko’rmakka buyurg’aysen,
Xush ulkim, orazingni ko’rgamen, so’zung eshitgaymen!
Itingdurmen, soching zanjirini bo’ynumg’a mahkam k’il
—Ki, vodiyi firok’ing ichra k’o’rk’armenki, yitgaymen.
Tarahhum k’ilmasang yo bok’may,
istig’no bila o’tsang,
Tazarru’ k’ilg’amen yo yig’lag’aymen — o’zga netgaymen?!
Muyassar bo’lmasa boshimni k’o’ymog’lig’ ayog’ig’a,
Boshimni olib, ey Bobur, ayok’ etgancha ketgaymen!
Bu kecha kulbamg’a keldi ul k’uyoshim yoshurun,
K’arnlarda kelmadi hargiz muningdek kechk’urun.
Og’zidek tor fursati vasli, vale, hajri tuni
Ul muanbar sochi yanglig’ ham k’orong’u, ham uzun.
To xayoli orazing tushti ko’ngulga, ey k’uyosh,
Bo’ldi ko’nglum bir yonar o’tu so’ngaklarim — o’tun.
Bo’ldi ko’nglumda girih hasrat o’ti tor og’zidin,
Bor magar jismim mening toru ko’ngul anda tugun.
Olg’ali jonimni hijrong’a havola k’ildi yor,
K’o’yma hijrong’a, ajal, jonimni ol, Tengri uchun!
Sarvdek k’addi firok’ida fig’onimdur baland,
Gul kibi ruhsori hajrida yoshimdur lolagun.
Ishk’ ila devonalig’da bo’lmisham sohibkamol,
Ishk’ ahli, emdi Boburni degaysiz zufunun.
* * *
Shoxi gulu nastaran yod berur bo’yidin,
Atrni mushki Xo’tan kasb k’ilur mo’yidin.
Gul — yuzidin munfail, sarv — k’addidin xijil,
Rang olur muttasil lolayu gul ro’yidin.
Jong’a k’ilur yuz sitam, ko’ngluma yuz oncha ham,
Ko’z ok’izur jo’yi g’am sho’xi balojo’yidin.
Ravzag’a gar etgamen, onsiz ani netgamen?
Mumkin emas ketgamen ul k’aro ko’z ko’yidin.
Garchi k’ilur yuz karam, vasli etar muhtaram,
Lek, base, k’o’rk’aram, Bobur, oning xo’yidin.
K’ayong’a borsang, itingmen, o’zumni etkuroyin,
Etishmasam sanga, bok’ib duo k’ilib huroyin.
Yuzum bo’sag’ashta sursam — ne yaxshi ayshdurur,
Inoyat et, eshigingda bu ayshni suroyin.
Firok’ing ichra yig’idin nechuk yig’ay o’zni,
YOshim bosh urdi jahong’a, ne nav’ yoshuroyin.
Necha tag’oful etib, menga bok’may yurar ul,
Necha tazarru’ etib, men anga bok’ib turoyin.
K’uyoshg’a zarra nazar solmag’ay sevunmakdin,
K’utulsa g’am tunidin, ko’rsa yona Bobur oyin.
* * *
Necha husn ahlidin, mahzun ko’ngul, ozor topk’aysen?
Necha gulchehralardin bag’ring ichra xor topk’aysen?
Necha ishk’u firok’u rahmsiz ag’yor ilgidin
O’zungni xoru jonni zoru ko’z xunbor topk’aysen?
Necha mak’dur borincha aning royicha borg’aysen?
Necha borg’on soyi o’zungni bemik’dor topk’aysen?
Tanimg’a nechakim nazzora k’ilsang, dog’ ko’rgaysen,
Ko’ngulda har nechakim istasang, ozor topk’aysen.
Bu mahvashlarg’a ko’nglung bermag’ilkim, asray olmaslar,
Ko’ngulni asrag’il, bo’lg’ayki, bir dildor topk’aysen.
* * *
Xating bila yuzungu kokulung sening, ey jon,
Biri — binafsha, biri — yosuman, biri — rayhon.
Takallum aylarida tiliyu tishiyu labi,
Biri — ak’ik’u biri — injuyu biri — marjon.
Ko’ngulni zoru meni xoru tanni tor etgan
Biri — jafoyu biri — g’urbatu biri — hijron.
Tanu ko’ngul bila ko’z vaslu nozu husni uchun
Biri — harobu biri — volayu biri — hayron.
Tamomi umrida Boburg’a uch so’z aytibtur:
Biri — so’kunchu biri — k’attik’u biri — yolg’on.
* * *
Necha la’lingdin mening bag’rim to’la k’on k’ilg’asen?Xotirimni necha zulfungdek parishon k’ilg’asen?Necha etkurgaysen el boshini ko’kka mehr ila,Necha meni javrdin er birla yakson k’ilg’asen?Ko’ngluma dashnomu ta’ning ulcha mak’dur etgasen,Jonima bedodu zulmung ulcha imkon k’ilg’asen.Manga bormok’ mushkilu kelmak sanga osondurur,Ushbu mushkilni manga, yo Rab, sen oson k’ilg’asen.Demagay axsant lafzin, Bobur, ul yoring sening,Nechakim Hasson kibi o’zni suxandon k’ilg’asen.
* * *Keldi ul vak’tki, boshimni olib ketgaymen,Olam ichra ayog’im etganicha etgaymen.Istaram o’zni aziz elga ko’runmasliktin,Necha o’zumni ulus ko’zida xor etgaymen?Xalk’ yuz javr ila ishlar buyurur, kosh elningNe yuzin ko’rgamenu ne so’zin eshitgaymen!Har sori borsa bu devona ko’ngul, ayb etma,O’yla devona emaskim, ani berkitgaymen.Dema Boburga netarsen, bosh olib ketmak ne?Tengrining xosti mundok’ esa, men netgaymen?
* * *
Bu g’amdamenki, ishim fikrini ne nav’ etayin?
Ne erda sokin o’lay, ne k’ilay, k’ayon ketayin?
Ne dayrdin eshigim ochilur, ne masjidtin,
Necha eshikdin eshikka gado kibi etayin?
Jahon eli bila guftu shunud k’ilmasmen,
Necha so’zumni deyin, necha k’attik’ eshitayin?
Dema ne bo’ldi ishing, fikr k’ilg’il, ey Bobur,
Ne bo’lsa, ul bo’lur erkin ishim, ne fikr etayin?
* * *
G’ayrg’a necha vafo k’ilg’aysen?
Jonima necha jafo k’ilg’aysen?
Bexato elga otib g’amza o’k’in,
Bizga etganda xato k’ilg’aysen.
Ko’rmagaysen alamu dard yuzin,
Dardima, eyki, davo k’ilg’aysen!
Tilaram sarvi ravoning ravishin,
Tilagim, kosh, ravo k’ilg’aysen.
Bobur, ul umr seni so’kkan uchun,
Umr borincha duo k’ilg’aysen.
* * *
Sendin nafase murod topmon,
Ishk’ingda ko’ngulni shod topmon.
Ishk’ ahlig’a iltifot ko’rmon,
Husn ahlida e’tik’od topmon.
K’ilsam sanga har necha tazallum,
Faryodu fig’onki, dod topmon!
Faryodki, derga ishk’ rozin,
Bir kishini e’timod topmon.
K’oshing g’ami sharhini yozarg’a
Ko’z k’orasidek midod topmon.
Men banda juz ink’iyod bilmon,
Sen shohda juz inod topmon.