Vaqt she'ri

«VAQT»

G’uncha ochilguncha o’tgan fursatni

Kapalak umriga qiyos etgulik,

Ba’zida bir nafas olg’ulik muddat —

Ming yulduz so’nishi uchun yetgulik.

Yashash soatining oltin kapgiri

Har borib kelishi bir olam zamon.

Koinot shu damda o’z kurrasidan

Yasab chiqa olur yangidan jahon.

Yarim soat ichida tug’ilib, o’sib,

Yashab, umr ko’rib o’tguvchilar bor;

Ko’z ochib yumguncha o’tgan dam — qimmat,

Bir lahza mazmuni bir butun bahor.

Bir onning bahosin o’lchamoq uchun

Oltindan tarozu, olmosdan tosh oz.

Nurlar qadami-la chopgan sekundning

Barini tutolmas ay(yu)hannos ovoz.

Yigit termiladi qizning ko’ziga,

Kiprik suzilishi, mayin tabassum…

Qo’sha qarimoqqa muhr bo’ladi

Hayotda ikki lab qovushgan bir zum.

Yashash darbozasi ostonasidan

Zarhal kitob kabi ochilur olam,

Tiriklik ko’rkidir mehnat, muhabbat,

Fursatdir qilguvchi aziz, mukarram.

Bebaho damlarning tirik joni biz,

Har oni o’tmishning yuz yiliga teng.

O’zbekning barhayot avlodlarimiz,

Har nafas mazmuni fazolardan keng.

Qatrada osmon aks etganidek

Jahonday ma’nodor qorachig’imiz.

G’olib asrimizga kuyoshdan mash’al,

Zamon ko’rasining so’nmas cho’g’imiz.

Zamona soati zang urar mudom,

Minglab hodisalar minutlarga qayd,

Qahramon tug’ildi, shahar olindi,

Bir gigant qurildi sharafli bu payt.

Reyxstag ustiga g’alaba tug’in

Qadashda otilgan adolat o’qi —

Yalt etgan umri-la barqaror qildi

Basharning muqaddas, oliy huquqin.

G’alaba amri-la, mag’lub nemisning

Generali qo’l qo’ydi. Uch sekund faqat…

Shu mal’un imzoda odamlar o’qir

Million yil fashistning umriga lan’at.

Aziz asrimizning aziz onlari

Aziz odamlardan so’raydi qadrin.

Fursat g’animatdir, shoh satrlar-la

Bezamoq chog’idir umr daftarin.

Shuhrat qoldirmoqqa Gerostratdek

Diana ma’badin yoqmoq shart emas.

Ko’plarning baxtiga o’zlikni jamlab,

Shu ulug’ binoga bir g’isht qo’ysak bas.

Har lahza zamonlar umridek uzun,

Asrlar taqdiri lahzalarda hal,

Umrdan o’tajak har lahza uchun

Qudratli qo’l bilan qo’yaylik haykal.

Hayot sharobidan bir qultum yutay,

Damlar g’animatdir, umrzoq soqiy.

Quyosh-ku falakda kezib yuribdi,

Umrimiz boqiydir, umrimiz boqiy.

Ritmlar musiqiy jihatdan yoki shoiriy uslubdan qat'iy nazorat qilinayotgan vaqt bo'ylab yoziladi. Musiqa ritmlari notalar, shartnomalar va boshqa alomatlar yordamida yoziladi, shoiriy ritmlar esa shoirning xohlagan usulida yozilishi mumkin.

«VAQT» she'ri tahlili

«VAQT» she'ri yuqorida o'qiy olganizdek, har bir sharqda yozilgan o'zbek adabiyoti dasturlariga mos keladi. Ushbu she'rda har bir harakatni yo'qotadigan vaqt, insonning qadriyati va uning kuchli ta'siri qo'llab-quvvatlaydi.

She'rning birinchi qismida, fursatning yo'qolishi va umrning qisqaligiga bo'ysunish keltiriladi. Shoirning aytishicha, vaqt o'tishi oson, lekin uni qaytarish ko'p zahmetli. Bir nafas olish muddati har bir insonning yo'qolmaslik haqida xabar bermaydi, chunki umrning cheklanmas ta'sirini oldindan tushunish imkoni mavjud emas.

Ikkinchi qismda shoir davom etib, umrni qimmat bilib, yashash vaqtini zararli sarflashga qarshi to'g'risida xabar bermoqda. Shoirning izohni tortishicha, har bir soatning bir yulduzga teng bo'lgan qiymati cheklovchi xususiyati mavjud.

Uchunchi qismda, umrning o'tishi odatda o'ltin qopqonning hajmi kabi tasavvur qilinadi. Shoirning aytishicha, yashash soati har borib kelishi haqiqiy zamonning cheklovchi xususiyati.

To'rtinchi qismda, yashash darajasi yuqori bo'lgan insonlarning vaqtini qadr-qimmatini anglatib beradi. Shoirning aytishicha, ko'z ochib o'tgan har bir damning qiymati cheklovchi.

Beshinchi qismda, jamiyat va boshqa insonlar bilan munosabatda mukofot olishni xohlaydigan insonlar haqida yoziladi. Shoirning aytishicha, bu vaqtda fursatning ham ko'p xil qulayliklariga ega.

Oltinchi qismda, she'r yana umrning qimmatligi haqida yozilgan va hayotimizni umrning sharabiga o'xshagan qultum sifatida tasavvur qilinadi. Shoirning izohni tortishicha, umr qisqacha bo'lib o'tishi odatda har bir inson uchun xavfli holat his qilishiga olib kelishi mumkin.