Meni men istagan oʻz suhbatigʻa arjumand etmas

Alisher Navoiy g'azali

Meni men istagan oʻz suhbatigʻa arjumand etmas,

Meni istar kishining suhbatin koʻnglim pisand etmas.

Ne bahra topqomen andinki, mendin istagay bahra,

Chu ulkim bahrai andin tilarmen bahramand etmas.

Netay huru pari bazminki, qatlim yo hayotimgʻa

Ayon ul zahr chashm aylab nixon, bu noʻshxand etmas.

Kerakmas oy ila kun shaklikim, husnu malohatdin,

Ichim ul chok- chok etmas, tanim ul band- band etmas.

Kerak oʻz chobuki majnunvashi qotil shiorimkim,

Buzugʻ koʻnglimdin oʻzga yerga javloni samand etmas.

Koʻngul uz charx zolidin, firibin yemakim, oxir

Ajal sarrishtasidin oʻzga boʻynungʻa kamand etmas.

Ul oy oʻtlugʻ yuzun ochsa, Navoiy tegmasun deb koʻz,

Muhabbat tuxmidin oʻzga ul oʻt uzra sipand etmas.

Bu g'azal Navoiyning o'z o'zini ifodalash shakli bo'lib, shoirning o'z suhbatlariga, ko'ngliga qaramay o'zining ma'naviyatiga a'zo bo'lgan insonlar haqida aytadi.

Birinchi qatorda shoir o'zining o'z suhbatlariga arjumand bo'lmay, boshqalar tomonidan suhbat qilishga erishmasligini ifodalaydi. Uning so'zlaridan, uning so'hbati va fikirlari ko'ngliga yoqmay, qo'llab-quvvatlanmaydi.

Ikkinchi qatirda shoir o'zining xohish, tilaklari va ko'ngli orqali yuz topgan bahralarni ifodalaydi. Uning so'zlaridan, u har bir kishining o'z o'zining so'zlaridan qoniqishib, uning so'zlaridan zavqlanmaydi.

Uchinchi qatirda shoir o'zining o'z hayoti va joniga, shirinlik va muhabbatga qarshi qilinadigan zararlarga qarshi o'zining muhofaza hissiyatini ifodalaydi. Uning so'zlaridan, pari bazmda o'zining hayoti va tinchligi uchun zararli narsalar qabul qilishmaydi.

To'rtinchi qatirda shoir o'zining jismiy tashqi ko'rinishi bilan emas, ichki xususiyatlari, yani husn va malohat bilan ta'riflanishini ifodalaydi. Uning so'zlaridan, u o'z tashqi ko'rinishiga qaramay, ichki xususiyatlari va jihatlariga qo'llanib chiqmaydi.

Beshinchi qatirda shoir o'zining majnunvashi, eshituvchi, e'tiborga layoqat, shoirlik o'ziga xosligini ifodalaydi. Uning so'zlaridan, u o'z shoirlik xususiyatlarini o'ziga yaraqli vaqtlarda to'g'ri kelgan tarzda bajarib chiqarmaydi.

Oxirgi qatirda shoir o'zining umrining o'tishi va o'zidan tashqari natijalarga ko'ngulini berishini ifodalaydi. Uning so'zlaridan, ajal o'ziga qarshi o'zining muhofazasini tushunmaydi va uni to'xtatib olishga qodir bo'lmaydi.

Shoirning so'zlaridan, oyg'a o'xshagan, ulug' bo'lgan kimsa o'zining xaqida gapirsa, Navoiy uni qabul qilmasligini va o'zining muhabbat tuxmini o'zga boshqa narsalarga sarflamaydi.